Pandemi Günlerinde Dijital Teknolojilerin Sınırında: Yaşlılar, Yaşlılık ve Yaşlanma
Hacettepe Üniversitesi İletişim Fakültesi, Senex Derneği, NetLab ve derneğimizin birlikte yürüttüğü “Dijital Kültür, Dijital Eşitsizlikler, Yaşlanma ve Ötesi” çalışmasının devamı olarak 23 Nisan’da Çevrimiçi Buluşma etkinliği düzenlendi.
Buluşmada güncel pandemi süreci, dijital eşitsizlikler ve yaşlanma ilişkisi tartışıldı. Buluşmada Türkiye’de dijital eşitsizlik, iletişim teknolojileri ve yeni medya ekosisteminde kuşaklar ve yaş/lanma konularını odağa alan ilk özgün eser olarak “Dijital Kültür, Dijital Eşitsizlikler, Yaşlanma ve Ötesi”nin yayımlanacağı da duyuruldu. Kitap Alternatif Bilişim Derneği yayınları tarafından önümüzdeki Mayıs ayı içerisinde e-kitap olarak yayınlanacak.
Buluşmayı Hacettepe Üniversitesi SBE, İletişim Bilimleri Yüksek Lisans öğrencisi Pelin Tokatlı, yenimedya.wordpress.com bloğu için kaleme aldı. Tokatlı’nın yazısı şöyle;
Dünyayı etkisi altına alan Covid-19 salgınının Türkiye’de görülmesiyle birlikte evlere kapanmak zorunda kaldığımız bu süreçte gündelik hayat pratiklerimiz, tutum ve davranışlarımız, alışkanlıklarımız ister istemez değişmek zorunda kalmıştır. Çevrimiçi mecralar ofislere, toplantı salonlarına, dersliklere dönüşürken birçok hizmete ulaşmak ve sosyalleşmek için de çevrimiçi olma mecburiyeti belirmiştir. Bu zorlu sürece yaşa dayalı sokağa çıkma yasağının da eklenmesiyle 65 yaş üstü bireylerin pandemi günlerine uyum sağlamadaki başarı ya da başarısızlıkları yeni medya kullanım pratiklerine bağlı olarak ele alınması gereken önemli bir konu olarak karşımıza çıkmaktadır. Ancak bu süreci değerlendirirken yaşlanma ve yaşlılığı sorun odaklı ele almadan ve yaşlıları kategorik bir grup olarak ötekileştirmeden alana hem içeriden hem de dışarıdan bakabilmenin ve disiplinlerarası bir perspektif belirlemenin önemi de dikkate alınmalıdır. Bu bağlamda hem güncel pandemi sürecini hem de dijital eşitsizlikler ve yaşlanma ilişkisini tartışmak üzere Hacettepe Üniversitesi İletişim Fakültesi, Senex Derneği, Alternatif Bilişim Derneği ve NetLab katılımcıları 23 Nisan’da bir Çevrimiçi Buluşma etkinliği ile bir araya gelmişlerdir.
Literatürde bir ilk: “Dijital Kültür, Dijital Eşitsizlikler, Yaşlanma ve Ötesi”
Bu çevrimiçi buluşmada katılımcılar bir yılı aşkın bir süredir yeni medya ve yaşlanma ekseninde yürüttükleri çalıştay ve saha ziyaretlerinin, alan araştırmalarının ve 2019 Senex Lisansüstü Yaşlılık Çalışmaları Kongresi’nin çıktıları üzerinden pandemi günlerinde yeni medya ve yaşlılık ilişkisini değerlendirmişlerdir. Aynı zamanda bu buluşmada yeni medya ve yaşlanma kesişimselliğinde literatüre kazandırılacak olan “Dijital Kültür, Dijital Eşitsizlikler, Yaşlanma ve Ötesi” başlıklı çalışmanın Türkiye’de dijital eşitsizlik, iletişim teknolojileri ve yeni medya ekosisteminde kuşaklar ve yaş/lanma konularını odağa alan ilk özgün eser olarak önümüzdeki Mayıs ayı içersinde e-kitap olarak çıkacağı duyurulmuştur. Özellikle yaş ayrımcılığının hemen her ortamda karşılık bulduğu ve yaş alan kuşaklara karşı işlevsellik kazandığı Türkiye gibi ülkelerde, yaşlanma ve teknoloji odaklı çalışmalar yapmak ve bu alandaki eşitsizliği ifşa etmek, “aktif yaşlanma hakkı” konusunda toplum içerisinde farkındalık yaratmak adına oldukça önemli görülmektedir. Dolayısıyla başvuru niteliği taşıyacak olan bu kitapta da alandaki eşitsizliklere dair hak odaklı çözüm önerileri sunulması hedeflenmektedir.
Dr. Yeliz Dede Özdemir ve Mehmet Figan tarafından derlenmekte olan bu kitap çalışması literatüre yönelik kuramsal ve kavramsal bakışı tartışmakla birlikte alana dair 7 adet özgün makale ve 5 adet çeviriyi kapsamaktadır. Bu bağlamda derlemede yer alan kuşak, kuşaklararasılık, dijital eşitsizlikler, dijital beceriler ve yaşlıların dijital teknolojilerle ilişkilenme biçimleri öncülüğündeki çalışmalar toplumsal cinsiyet, etnisite, engellilik, sosyo-ekonomik ve kültürel değişkenler, bilişsel, duygusal ve gelişimsel yansımalar kesişiminde değerlendirilen önemli başlıklardır.
Bu derleme 2018 Güz döneminde, Hacettepe Üniversitesi İletişim Fakültesi öğretim üyesi Prof. Dr. Mutlu Binark ve Akdeniz Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi öğretim üyesi Doç. Dr. Özgür Arun’un “Yeni Medya Çalışmaları” adlı lisansüstü dersleri kapsamında öğrencileriyle birlikte yürüttükleri uzun erimli araştırmalarının, kolektif bir çaba ve işbirliğinin ürünüdür. Ayrıca Ankara Üniversitesi İletişim Fakültesi Netlab ve Dr. Şafak Dikmen de bu çalışmanın mikro sitesini yaparak (https://netlab.media/dijital-kulturde-yaslanma/) destek vermiştir. Görüldüğü üzere çalışma birçok kurumu, kişiyi ve araştırmacıyı kesen işbirliğinin sonucunda ortaya çıkmıştır.
En nihayetinde de AB Delegasyon Türkiye ve STGM desteği ile yaşama geçen, “Sınırlı Erişimden Sınırsız Erişime: Genç Akademisyenlerin/Akademisyen Adaylarının Bilişim ve Yeni Medya Alanında Ürettikleri Nitelikli Araştırmalarının Özgür Dolaşımının ve Açık Erişiminin Yaygınlaştırılması” projesinin bir ürünü olarak Alternatif Bilişim Derneği tarafından yayınlanacak olan bu kitap ilişkisel ve eşitlikçi bir bakış açısıyla genç araştırmacıların alana katkı sağlamasına olanak tanımıştır.